Farklı isimlerle her geçen gün bir yenisi daha hayatımıza giriyor. Bitcoin ,Litecoin,Ethereum,Ripple en bilinenleri. Uzmanların farklı görüşleri olan, kripto paraların hala yasal bir dayanağının olmaması endişe verici bir durum. 2008 yılında Amerika da mortgage krizinin daha derinini yaşayacağımız bir döneme koşarak gidiyoruz. Çok kolay yoldan zengin olmak reklamları ile özendirilen ve garantisi bulunmayan sanal para piyasaları aynı zaman da türev araçları kullanan fonlar tarafından da, ilgi görmeye başlayınca piyasa daha da hareketlendi.
Çok yakında Kripto ateşi’ 2018’de start-up ekosistemini de ısıtacak. 5 Türk start-up’ı ilk dijital para arzı (ICO) yoluyla global yatırımcılardan 300 milyon dolar fon toplayacak. Kimi Türkiye de kimi ise mevzuatın daha az önemsendiği Singapur, Vietnam, Malta veya İngiltere’de gerçekleştirecekleri arzlarla küresel yatırımcılardan kaynak toplayacak. Diğer yandan blockchain üzerinden akıllı seyahat platformu sağlayan Further 200 milyon dolara kadar çıkmayı planlarken Bundle Network, yatırımcılarının dünya çapındaki birçok çevrimiçi kripto para borsasında işlem yapmasına imkan sağlayacak sistemiyle 40 milyon dolara kadar fon toplamayı planlıyor.
Bazı merkez bankası başkanlarının endişe verici açıklamalarla durum hakkında olumsuz görüşleri olsa da üretmeden zengin olma ve kolay para çılgınlığının önünde durulmayacak gibi görünüyor.
Denetimsiz bir şekilde kullanılan bu paralar kayıt dışı ve kara paranın da ilgi odağında. Kayıt dışı ve kara paranın hayatını kolaylaştıran bu paralarla ilgili hükümetler mevzuat ve denetim getirme de daha da geç kalırlarsa açacakları yaralar kolay sarılamayacak boyutlara ulaşacaktır.
Sosyal medyada da sürekli kazançlarından bahsedilerek bu paralara yatırım özendirilmekte.
İşin enerji boyutundan bahsetmiyorum bile. Bu paralar sanal zenginler yaratırken bu paraları üretmek için harcanan enerjinin korkunç boyutları da tartışılmaya başlandı. Bitcoin madenciliği için harcanılan elektrik miktarı 159 ülkenin harcamasından daha fazla. Bu şekilde sanal para üretimi devam ederse çok yakında enerji arzını karşılamak için doğayı da bitiriyor konumuna geleceğimiz kaçınılmaz.
Mehmet Efe-Bir Bankada Müdür
